داستان های زندگی

بسم الله الرحمن الرحیم

گسترش مدرنیته در غرب و بسط تدریجی و گاهی شتابزده آن در سایر نقاط مختلف جهان باعث گردید که به تدریج فرهنگ تجدد طلبی و نوآوری در ارزش‎های اجتماعی نهادینه گشته و اندک اندک تمام شئون زندگی انسانی از نوع پوشش تا ادبیات عامه و متداول گفتاری مردم دنیا تحت تاثیر قرار گیرد. این ویژگی  مدرنیزم، حدودی جدید را در پی داشت که از آن به  «مدگرایی» تعبیر می‎گردد.

همان‎گونه که پیش از این اشاره شد  جوامع غربی موطن و مظهر مدرنیته و مدرنیزم بوده‎اند؛ از این رو  فرآیند مدرن سازی و اشاعه طرح و مدهای نو در سایر نقاط جهان مخصوصا کشورهای جهان سوم و بالاخص کشورهایی که با رویکرد مذهبی همراه بوده‎اند، با فرآیند غرب گرایی و غربی سازی هماهنگ و هم افق گردید؛ بنابراین باید گفت امروزه مدگرایی یکی از اصلی‎ترین راه‎های القای سبک زندگی غربی از طریق صنعت رسانه و تبلیغات به مردم دنیا می‎باشد.

نکته مهم این است که میزان ترویج و عادی سازی بحث مد، به اندازه‎ای گسترش یافته است که  امروزه مدگرایی نه تنها به یکی از اجزاء تفکیک ناپذیر زندگی بشر مدرن تبدیل شده‎است بلکه درآمد فراوانی را برای دست‎اندرکاران این صنعت فراهم آورده‎است. تاجایی که طراحان مد و لباس از طریق تبلیغات رسانه‎ای خود توانسته‎اند نه تنها بر سلایق مخاطبان خود موثر واقع شده و آنها را با خود همراه سازند بلکه با این اقدام، بر ثروت‎های کلان میلیارد دلاری دست یافته و حتی از این طریق بر سیاست‎های کلان جهانی نیز موثر واقع شوند.

در این‎جا ضمن ارائه یک مثال از چگونگی تغییر سلیقه در مخاطب و همراه ساختن افراد با الگوی مورد نظر فعالان صنعت مد،  میزان و عمق تاثیر رسانه بر ترویج مد و مدگرایی را مورد بررسی قرار می‎دهیم.

بررسی‎ها نشان می‎دهد دهه شصت میلادی را می‎توان برهه‎ای دانست که شاخص‎های مدگرایی دنیا دچار تحول بنیادین گردید‎. یعنی همان زمان که عروسک «باربی»  به عنوان یکی از نمادهای مدگرایی  و الگوی دختران جوان به دنیا معرفی شد. باید گفت این عروسک که متاسفانه امروزه به یکی از وسایل بازی کودکان سراسر جهان بدل شده‎است، بر اساس شخصیت، اندام و چهره یک زن بدکاره آلمانی ساخته شده بود.

با توجه به شاخصه‎های این عروسک و تاثیر بلند مدت آن بر کودکانی که این به ظاهر وسیله بازی را مورد استفاده قرار می‎دادند،  به تدریج هالیوود با استفاده از  سوپر استارهای مشهور با ویژگی‎های ظاهری این عروسک  الگوهای جدیدی را که نوعی سبک زندگی لوکس را در پی داشت را رواج داد و این عمل تا جایی ادامه پیدا کرد که مبنای تعریف زیبایی، مطابق با آنچه که هالیوود به دنیا معرفی کرد پی‎ریزی گردید. بدین معنا که هالیوود با ارائه سبک زندگی مورد نظر خود تعریف کرد که چه کسی زیبا و چه کسی زشت است؛ این درحالی بود که  این زیبایی با آنچه در فرهنگ اقوام مختلف تا به حال وجود داشته متفاوت بود.

از آن پس،  جوانان سراسر دنیا با دیدن سوپراستارها اندام خود را با آنها مقایسه کرده و برای هرچه نزدیک کردن ظاهر خود با آنان به رقابتی سنگین با خود و دیگران پرداختند و با جراحی ظاهری خود کوشیدند تا هرچه بیشتر به شاخص زیبایی هالیوودی نزدیکتر شود.

باید گفت این روند که از حدود دهه 70 میلادی آغاز گردیده‎است، در حال حاضر و با گسترش رسانه‎های ارتباط جمعی مانند ماهواره و اینترنت، بیش از پیش رو به شیوع و جهانی شدن است؛ تا جایی که امروزه معیار زیبایی در جهان، به یک معیار واحد که همان شباهت با ستارگان هالیوودی بدل شده‎است و هر فردی که با این معیار فاصله دارد سعی خود را بر این امر متمرکز می‎کند که از طریق انجام اقدامات مختلف و پرهزینه، خود را به آن شاخص‎ها برساند. این‎گونه تلاش‎های مردم جهان برای نزدیک ساختن خود به الگوی مورد نظر هالیوود ضمن تحمیل هزینه سنگین بر خانواده‎ها، باعث گرم کردن بازار دارو، لوازم آرایشی و لباس تولید غرب شده و آنان را با سودهای کلان همراه می‎سازد.

نکته مهم این است گسترش شاخص‎های هالیوودی و معرفی آن به مردم جهان به عنوان معیار زیبایی، درحالی اتفاق می‎افتد که واقعیت چهره بازیگرانی که امروزه به الگو تبدیل شده‎اند، با آنچه در رسانه به نمایش در می‎آید کاملا متفاوت بوده و در اصل چهره‎های به نمایش درآمده در فیلم‎ها و سریال‎های محبوب، وجود خارجی ندارند.

باید گفت واقعیت غیرقابل انکار این است که گسترش مخاطبان ماهواره در کشور ما و میزان استقبال مردم ما به استفاده از  این ابزار رسانه‎ای در 15 سال اخیر، باعث نفوذ و گسترش فرهنگ مدگرایی افراطی در کشور شده و سراسر لایه‎های اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده‎است. تا جایی که  ناهنجاری‎های بی شمار در پوشش، رفتار و نحوه زندگی و معاشرت مردم با یکدیگر به آفتی بزرگ در جامعه امروز بدل شده‎است.

آفتی که در صورت عدم جلوگیری از گسترش آن، باعث دگرگونی فرهنگی و اجتماعی در سال‎های نه‎چندان دور گشته و حتی مردم ما را به پیاده نظام‎های اجرای سیاست‎های غرب در کشور، بدل می کند و از این طریق، زمینه شکاف‎های اجتماعی و سیاسی و در نتیجه انحطاط و نابودی جامعه از درون و بیرون کشور را فراهم خواهد آورد.